رئیس بانک مرکزی ایران: برای حفظ ظاهر پول ملی ناچار به حذف چهار صفر هستیم
عبدالناصر همتی، رئیس بانک مرکزی ایران ضمن دفاع از طرح حذف چهار صفر از پول ملی ایران گفته دولت ایران ناچار است برای "حفظ ظاهر پول ملی" به این اصلاحات دست بزند.
این اظهارات پس از آن بود که آقای همتی امروز سه‌شنبه (۱۵ مرداد) در جلسه ویژه کمیسیون اقتصادی مجلس برای بررسی این طرح حضور یافت.
به گزارش ایسنا، رئیس بانک مرکزی با بیان اینکه از سال ۱۳۵۰ ارزش پول ملی ۳۵۰۰ برابر کاهش یافته به خبرنگاران گفت: "بهترین پول ما که ۱۰۰۰ تومانی بوده به چک پول ۵۰ هزار تومانی تبدیل شده، یعنی پول ما ۵۰ برابر شده است در حالی که ارزش پول ملی ۳۵۰۰ برابر کاهش پیدا کرده است."
لایحه حذف چهار صفر از پول ملی ایران هفت ماه پیش از سوی بانک مرکزی به دولت ارائه شد و اخیرا در هیات دولت به تصویب رسید.
در صورت تصویب مجلس و نهایی شدن این طرح، با حذف چهار صفر ۱۰ هزار ریال به یک تومان تبدیل خواهد شد و هر تومان معادل ۱۰۰ ریال جدید خواهد بود.
این طرح ضمن داشتن موافقان، مخالفانی هم داشته است که عده‌ای از آنها به هزینه بالا و چاپ مجدد اسکناس اشاره کرده‌اند.
از جمله این منتقدان الیاس حضرتی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس است که می‌گوید: "در شرایط تورمی امروز و پایین بودن ارزش پول ملی و مشکلاتی که در زمینه اقتصادی وجود دارد این اقدام جز هزینه برای کشور فایده‌ای دیگر ندارد."
آقای همتی البته گفته است: "تبدیل واحد پولی برای ما هزینه‌ای ندارد. زیرا سالانه ۷۰۰ میلیون اسکناس امحا و چاپ مجدد می‌شود. علاوه بر این ۷ میلیارد قطعه اسکناس رایج در کشور داریم که با این کار به سه میلیارد قطعه تبدیل خواهد شد. در واقع هزینه امحا و چاپ جایگزین می‌شود و هزینه خیلی زیادی تحمیل نمی‌شود."
بر اساس اعلام بانک مرکزی قرار است در طول یک دوره گذار دو ساله پول جدید به تدریج جایگزین پول‌های قدیمی شود.
دولت ایران هدف از این جایگزینی را بروز مشکلاتی که ریشه آن عمدتا به ضعیف بودن پول ملی ایران برمی‌گردد، برشمرده است؛ مشکلاتی مانند:
- افزایش قابل توجه حجم اسکناس در گردش
- استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره و مسائل محاسباتی ناشی از آن
- خارج شدن سکه از چرخه مبادلات اقتصادی
- افت حیثیت ظاهری پول ملی ایران در مقایسه با پول سایر کشورها
- عدم استفاده از نام ریال و جایگزینی آن با واژه تومان
- بالا بودن استهلاک اسکناس به دلیل نگهداری آن در حجم بالا
- و هزینه بالای چاپ و امحای اسکناس و همچنین استهلاک بالای دستگاه‌های خودپرداز
سال‌هاست که ریال در معاملات روزمره ایران تقریبا جایی ندارد و عملا تومان حتی در مبادلات خرد مورد استفاده قرار گرفته است.
رئیس بانک مرکزی ایران گفته: "الان کسی پول سکه‌ای را قبول نمی‌کند و بالاترین سکه ما که سکه ۵۰۰ تومانی است قیمتش ۸۲۰ تومان است یعنی ما هر چه سکه ضرب می‌کنیم از رده خارج می‌شود تا آن را آب کنند و از آن استفاده دیگری داشته باشند."
بعضی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که حذف صفرها بدون مهار تورم و اصلاحات ساختاری در اقتصاد این کشور، موفقیت چندانی به همراه نخواهد داشت.
علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران البته گفته دولت با تغییر واحد پول به دنبال کنترل تورم نیست.
تصمیم به حذف صفر از واحد پولی ایران به حدود ۲۵ سال قبل برمی‌گردد. در سال ۱۳۷۲ بانک مرکزی ایران حذف سه صفر از واحد پولی کشور را مورد بررسی قرار داد ولی به دلایل مختلف روند بررسی متوقف شد.
تغییر واحد پول ایران و حذف صفرهایی از آن، دوباره در اواخر دهه ۸۰ شمسی و در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، ریاست جمهوری پیشین ایران، مطرح شد. بانک مرکزی ایران در این دوره درباره نام واحد پولی آینده و طرح اسکناس‌های بعدی با راه‌اندازی سایت "طرح اصلاح پول ملی" نظرخواهی از شهروندان را آغاز کرد اما سرانجام این طرح بدون روشن شدن تکلیف آن ناتمام باقی ماند.
کشورهای دیگر در گذشته تجربه‌های موفق و ناموفق در حذف صفر داشته‌اند.
از جمله تجربه‌های ناموفق در حذف صفر، تجربه کشور آفریقایی زیمبابوه است. تورم بسیار بالای این کشور باعث شد تا رابرت موگابه رئیس جمهوری، از سال ۲۰۰۶ در سه مقطع مختلف دستور حذف ۲۵ صفر از واحد پول این کشور را صادر کند.
ترکیه از تجربه‌های موفق در حذف صفر از پول ملی محسوب می‌شود.
منبع: بی بی سی فارسی